Mimarlığı makrodan mikroya doğru bir kavrayışla düşünmek

Mihriban Duman

Yazarlar

Mihriban Duman İstanbul Teknik Üniversitesi https://orcid.org/0000-0003-4968-2332

Anahtar Kelimeler:

Mimarlık Pratiği- Toplumsal- Mikro/Makro- Faillik/Yapı

Özet

Mimarlığı yeniden düşünmeye dair toplumsallık eleştirileri 2000’li yıllarda alan içerisinde görünür olmuştur. Faillik kavramının söz konusu eleştirilerde öne çıkışı, mimarlıktan toplumbilimine uzanan güncel bir açılım olarak değerlendirilebilmektedir. Çalışma, dile getirilen disiplinlerarası açılımı tamamlayıcı bir çift yönlülük sağlamayı amaçlamakta ve bakış yönünü tersine çevirerek “toplum bilimsel bir perspektiften mimarlığa nasıl yaklaşılabilir?” sorusunu sormaktadır. Faillik bu yön için de kavramsal bir zemin olarak görülüp ilgili toplum bilimsel literatürde incelenmektedir. Böylelikle, varılan düaliteler sorunsalına ilişkin makro/mikro, yapı/faillik düşüncelerine dayalı teorik-eleştirel bir çerçeve oluşturularak mimarlığın toplumsallığına odaklanılmaktadır. Çalışmada düaliteleri aşmaya yönelik iki tür toplumsal çözümleme yaklaşımı ileri sürülmekte ve bu doğrultuda nitel araştırma izlenerek metin analizi yöntemi kullanılmaktadır. Metinsel veriler, toplumbilimi ile bağlantılı düşünürlerin mimarlığa değindiği yazılardan derlenmektedir. Bunun üzerine, araştırma önce mimarlığın makro bir yapı olarak kavranışını ortaya koymakta ve ardından bu kavrayışın çözünmesinde mimarlık pratiğini yorumlayarak tartışmaktadır. Çalışma; mimarlığın makro olgular karşısındaki yeterliğini sorgulayan eleştirel eşiğin ötesine geçen ve ona çeşitli faillikler, ilişkiler ağı olarak yaklaşan disiplinler arası bir bakış açısı geliştirmekte ve böylelikle güncel eleştiri alanına düşünsel bir katkıda bulunmaktadır.

Referanslar

Allen, S. (2010). Field conditions. In A.K. Sykes (Ed.), Constructing a new agenda: Architectural theory 1993-2009 (pp. 116-133). Princeton Architectural Press.

Awan, N., Schneider, T., & Till, J. (2011). Spatial agency other ways of doing architecture. Routledge.

Bourdieu, P. (2015). Pratik nedenler (H.U.Tanrıöver, Çev.). Hil Yayın.

Brown, T. (2009). Change by design. HarperCollins Books.

Carpo, M. (2017). The second digital turn: Design beyond intelligence. The MIT Press.

Doucet, I., & Cupers, K. (2009). Agency in architecture: rethinking criticality in theory and practice. Footprint, Spring 2009, 1-6.

Fraser, M. (Ed.). (2013). Introduction. Design research in architecture (pp.1-14). Ashgate Publishing.

Frichot, H. (2017). Mimarî teorinin ölümü ve diğer kuruntular üzerine (G. Yeşildağ, Çev.). Sub Yayımları.

Gribat, N., & Meires, S. (2017). A critique of the new ‘social architecture’ debate, moving beyond localism, developmentalism and aesthetics. CITY, 21, 779-788. https://doi.org/10.1080/13604813.2017.14121999

Gürkan, G. (1968). Ülkemizde mimarlık nerede duruyor? Mimarlık Dergisi, 58, 19-20. http://dergi.mo.org.tr/dergiler/4/377/5541.pdf (29.09.2021).

Hill, J. (2013). Design research: The first 500 years. In M. Fraser (Ed.), Design research in architecture (pp. 15-34). Ashgate Publishing.

Kennedy, N. F. (Ed.). (2012). Mimarlığı sosyolojik olarak anlamak. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Dosya, 30, 1-6. http://www.mimarlarodasiankara.org/dosya/dosya30.pdf (20.03.2019).

Latour, B. (2005). Reassembling the social. Oxford University Press.

Latour, B., & Yaneva, A. (2014). Bana bir silah verin, tüm binaları yerinden oynatayım: Mimarlığa bir aktör-ağ-kuramı (ant) bakışı. Mimarlık Dergisi, 378. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=392&RecID=3438 (01.04.2021).

Layder, D. (2013). Sosyal teoriye giriş (Ü. Tatlıcan, Çev.). Küre Yayınları.

Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi (I. Ergüden, Çev.). Sel Yayıncılık.

Lepik, A. (2010). Small scale big change. New architectures of social engagement. MoMA + Basel: Birkhäuser GmbH.

Mitchell, W. J. (2017). Sınırlar/ ağlar. İçinde A.K. Sykes (Ed.) ve G. Akyürek (Çev.), Yeni bir gündem inşa etmek mimarlık kuramı 1993-2009 (ss. 211-228). Küre Yayınları.

Oosterman, A. (2008). A profession apart. Volume: Unsolicited Architecture, 14.

Rabinow, P. (2012). Michel Foucault ile söyleşi: mekân, bilgi ve erk. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi dosya, 30, 11-18. http://www.mimarlarodasiankara.org/dosya/dosya30.pdf (20.03.2019).

Ritzer, G. (2007). Can globalized commercial architecture be anything but highly McDonaldized? In S. Lee & R. Baumeister (Eds.), The domestic and the foreign in architecture (pp. 123-145). 010 Publishers.

Ritzer, G. (2011). Modern sosyoloji kuramları (H. Hülür, Çev.). De Ki Basım Yayım.

Ritzer, G. (2017). Toplumun McDonaldlaştırılması (A. E. Pilgir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.

Spatial Agency. (t.y.). About. https://www.spatialagency.net/ (14.09.2021).

Tanyeli, U. (2017). Yıkarak yapmak anarşist bir mimarlık kuramı için altlık. Metis Yayıncılık.

Tapie, G. (2018). Çağdaş yaşamortamın sosyolojisi (A. Tümertekin, Çev.). Janus Yayıncılık.

Tschumi, B. (2018). Mimarlık ve kopma (A. Tümertekin, Çev.). Janus Yayıncılık.

Turğuter, E. A., & Evren, M. K. (2019). Sosyal teoride dualiteleri aşma çabası: Giddens, Bourdieu, Layder. Universal Journal of History and Culture, 1(1), 33-45.

Mimarlığı makrodan mikroya doğru bir kavrayışla düşünmek

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Özet

Referanslar

İndir

Yayınlanmış

Sayı

Bölüm

Lisans

Bilgi

Dil