Ömrünü tamamlamış mobil araçların yeniden işlevlendirilmesinde kullanıcı tercihlerinin belirlenmesi

Mehmet Lütfi Hidayetoğlu; Kübra Aksoy Özler

Yazarlar

Mehmet Lütfi Hidayetoğlu Selçuk Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-9720-1700
Kübra Aksoy Özler Maltepe Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-2618-4309

Anahtar Kelimeler:

Yeniden işlevlendirme- Dönüşen mekânlar- İşlev dönüşümü- Mobil mekân- Tramvay

Özet

İnsanın var olduğu ve yaşamın sürdüğü her alanda hareket vardır. Mobil araçlar, şehir ölçeğinde hareketi sağlayan önemli toplu taşıma araçlarındandır. Sürekli bir döngü halinde olan bu araçlar zamanla ihtiyaçlara cevap verememekte ve gelişen teknolojiye bağlı olarak yenileri ile değiştirilmektedir. Atıl kalan ve artık kullanılmayan mobil araçlar ise çürümeye terkedilmektedir. Kullanılmayan mobil araçların dönüşümü ve yeniden kullanımı mümkündür. Araştırma kapsamında dünya üzerinde yeniden işlevlendirilen tramvay örnekleri incelenmiş, Konya eski tramvay vagonlarının tarihi ve teknik özelliklerine yer verilmiştir. Bu çalışmada Konya ilinde atıl vaziyette bulunan tramvay vagonlarının dönüştürülerek yeni bir işlev kazandırılmasına yönelik kullanıcıların lokasyona bağlı olarak fonksiyon tercihlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma yönteminde mekânsal algı çalışmalarında geçerli ve güvenilir bulunan anlamsal farklılaşma ölçeklerinden yararlanılmıştır. Tramvay vagonlarının dönüşebileceği 5 farklı işlev grubu belirlenmiş olup Konya’da ikamet eden 77 kişiden çevrimiçi bir anket ile bu işlev önerilerini değerlendirmeleri istenmiştir. Çalışma sonucunda tramvay kafe-restoran, tramvay sınıf-atölye-kütüphane ve tramvay büfe-manav-market olumlu karşılanırken; tramvay otel-yurt-pansiyon ve tramvay konut daha olumsuz değerlendirilmiştir. Ayrıca olası kullanıcıların şehir merkezinde en çok tramvay kafe-restoran, kampüs içerisinde ise en çok tramvay sınıf-atölye-kütüphane olmasını tercih ettikleri görülmüştür.

Referanslar

Altiner, D. (2016). Marmaray projesinin etki alanında kalan Haydarpaşa–Bostancı banliyö güzergâhının kültürel miras bağlamında değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi].

Berlyne, D. E. (1974). Studies in the new experimental aesthetics. Wiley.

Burman, P. (2014). Philosophies for conserving the railway heritage. In Conserving the railway heritage. Taylor & Francis.

Baştürk, G. (2014). Kent içi raylı toplu taşıma sistemleri incelemesi ve dünya örnekleri ile karşılaştırılması [Ulaştırma Haberleşme Uzmanlığı Tezi, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı].

Blackiston, H. (2018, 17 Mayıs). All aboard: Converted tram inspo from around the World. 9honey. https://travel.nine.com.au/recommended/converted-trams-from-around-the-world/a2f93bff-dd6d-42d8-8fe8-d7c20ef8ae49#7 (10.09.2021).

Cagatay, K., Hidayetoğlu, M., & Yildirim, K. (2017). Effects of colors used for corridor walls of high schools on perceptual evaluations of students. Hacettepe University Journal of Education, 32(2), 466-479. https://doi.org/10.16986/huje.2016016672

Camp Kulning. (t.y.). Ana Sayfa [Facebook sayfası]. Facebook. https://www.facebook.com/campkulning/posts/2912227748989587/ (18.04.2023).

Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297-334. https://doi.org/10.1007/BF02310555

Ertürk, S. (1983). Mimari mekânların algılanması üzerine deneysel bir çalışma [Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi].

Fitzroy High School. (t.y.). Hands on learning program/tram. Fitzroy High School. https://fitzroyhs.vic.edu.au/curriculum/enrichment/hands-on-learning/ (15.09.2021).

Hidayetoglu, M. L., Yildirim, K., Akalin, A. (2012). The effects of color and light on indoor wayfinding and the evaluation of the perceived environment. Journal of Environmental Psychology, 32(1), 50-58. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2011.09.001

İmamoğlu, V. (1975). Spaciousness of Interiors [Unpublished Ph.D. Thesis, University of Strathclyde, Glasgow].

Jones, K. (t.y.). Diamond creek rotary tram cafe project. Northern Community News. https://www.northerncommunitynews.com.au/diamond-creek-rotary-tram-cafe-project/ (10.09.2021).

Kaplan, R. M., Saccuzzo, D. P. (2009). Psychological testing: Principles, applications, and issues. Cengage Learning.

Kim, J., Dear, R., Candido, C., Zhang, H., Arens, E. (2013). Gender differences in office occupant perception of indoor environmental quality. Building and Environment, 70, 245-256. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2013.08.022

Konya, E. (2018). Konya tramvay hatlarının çok yönlü incelenmesi, balastlı ve balastsız tramvay üstyapı tiplerinin yapım ve bakım maliyetlerinin karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].

Клуб Саун. (t.y.). Сауна-трамвай. Для тех, кто ищет разнообразия. Клуб Саун. https://www.clubsaun.ru/blog/sauna-tramvaj.-dlya-teh-kto-ishhet-raznoobraziya (13.09.2021).

Kösebay Erkan, Y., & Ahunbay, Z. (2009). Anadolu demiryolu mirası ve korunması. İtüdergisi/a, 7(2), 14-25.

Latham, D. (2000). Creative re-use of buildings: Vol 1: Principles and practice. Taylor & Francis.

Manoxmano. (2020, 27 Temmuz). La sauna in un tram storico? Nelle terme di Milano si può fare! Manoxmano. https://manoxmano.it/milano/sauna-tram-storico-terme-di-milano/ (13.09.2021).

Mckinley, R. K., Manku-Scott, T., Hastings, A. M., French, D. P., Baker, R. (1997). Reliability and validity of a new measure of patient satisfaction with out of hours primary medical care in the United Kingdom: development of a patient questionnaire. Thebmj, 314(7075), 193-198. https://doi.org/10.1136/bmj.314.7075.193

Property, C. (2018, 27 Mayıs). Repurposing retired trams. Beautiful Altona. https://beautifulaltona.com.au/repurposing-retired-trams/ (15.09.2021).

Schetzer, A. (2015, 26 Temmuz). Vintage W-class tram off the rails, to help kids stay on them. The Age. https://www.theage.com.au/national/victoria/vintage-wclass-tram-off-the-rails-to-help-kids-stay-on-them-20150726-giknmi.html (15.09.2021).

Taştan, H., & Manisa, K. (2019). Tarihi yapılarda kullanım dönüşümünün sosyal boyutu; Bağlarbaşı elektrik fabrikası ve tramvay deposu örneği. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8(2), 1251-1264. https://doi.org/10.28948/ngumuh.598405

Ürük, Z. F. (2020). Mekânların sürdürülebilirlik anlamında yeniden işlevlendirilmesi. International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS), 4(2), 165-186.

Yıldız, A. (2017). Demiryolu mimarisinin korunma sorunları ve Kırklareli tren istasyonu yapılarının yeniden kullanımı için bir öneri. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(4), 39-54. https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.371034

Yılmaz, H., Yıldırım, K., & Hidayetoglu, M. L. (2022). The effect of carrier system materials used in an Olympic swimming pool on the perceptual evaluations of respondents. Facilities, 40(9/10), 675-695. https://doi.org/10.1108/F-11-2021-0117

Yıldırım, G. (2009). Mekânların dönüşüm potansiyeli ve mimarlıkta “palimpsest” kavramı [Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].

Yildirim, K., Akalin-Baskaya, A., Hidayetoglu, M. L. (2007a). The effects of the store window type on consumers’ perception and shopping attitudes through the use of digital pictures. G.U. Journal of Science, 20(2), 33-40.

Yildirim, K., Akalin-Baskaya, A., Hidayetoglu, M. L. (2007b). Effects of indoor color on mood and cognitive performance. Building and Environment, 42(9), 3233-3240. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2006.07.037

Waddington, A. (2014, 4 Eylül). Lost trams 12: Dundee 2. British Trams Online News. http://www.britishtramsonline.co.uk/news/?P=8967 (14.12.2022).

Webb, C. (2021, 23 Kasım). Dream of Melbourne restaurant trams still alive for business owner. The Age. https://www.theage.com.au/national/victoria/dream-of-melbourne-restaurant-trams-still-alive-for-business-owner-20211122-p59awn.html (18.04.2023).