Tarihî yapıların yeniden kullanımı kapsamında işlev değişikliğinin değerlendirilmesi: Tarihî Bitlis Belediye Binası örneği
Anahtar Kelimeler:
Tarihî Bitlis Belediye Binası- Yeniden işlevlendirme- Tarihî yapıÖzet
Çağın zamanla değişen ihtiyaçlarına karşı yetersiz kalarak işlevsiz hale gelen tarihî yapılar, koruma yöntemleri kapsamında yeniden işlevlendirilerek yaşatılmaktadır. Bu araştırmanın amacı, tarihî kimliği ve yerel mimari özellikleri ile önemli bir değere sahip olan Tarihî Bitlis Belediye Binası’nın doğru işlevle yeniden değerlendirilmesine geleceğe aktarılabilmesine katkı sunmaktır. Yapının, Su ve Otobüs İşletmesi, Sanat Merkezi, Zabıta ve Trafik Amirliği olmak üzere kısa zaman aralıklarıyla farklı amaçlarda kullanıldığı; son durumunda ise Tarihî Bitlis Büryan Salonu adı verilerek özgün kimliğine uzak bir işlevlendirme yapıldığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda ulusal ve uluslararası düzeyde koruma kriterleri çerçevesinde arşiv taraması yapılarak ve yapıya dair katılımcı gözlem yöntemi kullanılarak işlev değişiklikleri kronolojik bir sıralamayla irdelenmiştir. Elde edilen bulgular için nitel araştırma yöntemleri doğrultusunda betimsel analiz yapılmıştır. Sonuç olarak; işlevlendirme sürecinde tarihî mimari dokunun ve kentsel bellekte yarattığı anlamın yitirilmeden yaşatılabilmesi için işlev seçiminde saygılı ve uyumlu bir yaklaşım benimsenmesinin önemi açığa çıkarılmıştır.
Referanslar
Ahunbay, Z. (2009). Tarihî çevre koruma ve restorasyon. Yem Yayınevi.
Altınoluk, Ü. (1998). Binaların yeniden kullanımı. Yem Yayınevi.
Bahar, Z. & Kurak Açıcı, F. (2021). Tarihî yapıların yeniden işlevlendirilmesi: Kayseri Lisesi. Artium, 9(2), 68-78. https://doi.org/10.51664/artium.880347
Başgül, M. & İlerisoy, Z. Y. (2021). Yeniden işlevlendirme kapsamında tarihî yapı örneği; Kırşehir Cacabey Cami analizi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 163-182. https://doi.org/10.31592/aeusbed.803056
Biber, K. & İslamoğlu, Ö. (2023). Tarihî yapıların yeniden kullanımı: Nemlizade Konağı. Artium, 11(1), 33-42. https://doi.org/10.51664/artium.1177332
Douglas, J. (2006). Building adaptation. Routledge.
Güçlü, İ. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri teknik-yaklaşım-uygulama. Nika Yayınevi.
Işık, E., Öztürk, G., & Velioğlu, E. (2016). Bitlis ilinde bulunan tarihî bir yığma yapının deprem güvenliğinin belirlenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(1), 59-64. https://doi.org/10.17798/beufen.10922
Karakul, Ö. (2009). Değişim, süreklilik, uyum üçgeninde tarihî çevrede yeni yapı. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Dosya Dergisi, 14, 50-57.
Kolay, E. (2018). Osmanlı yerel yönetim sisteminin mimari alana yansıması: Tanzimat’tan Cumhuriyet'e belediye binaları [Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi].
Kuban, D. (1969). Modern restorasyon ilkeleri üzerine yorumlar. Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Vakıflar Dergisi, 196(8), 341-356.
Kutlu, İ., & Ergün, R. (2021). Tarihî yapılarda yeniden işlevlendirme süreçlerine sistematik bir yaklaşım; Atik Valide Külliyesi örneği. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (25), 172-184. https://doi.org/10.31590/ejosat.889402
Okur, A. (2018, Temmuz 13). Bitlis Belediyesi'nin tarihî binası restore edildi. Arkeolojik Haber. https://www.arkeolojikhaber.com/haber-bitlis-belediyesinin-tarihi-binasi-restore-edildi-14502/ (11.10.2023).
Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
Pehlivan, G. F. (2018). Anıtsal Türk mimarlık örneklerinden Deveci Han’ın yeniden işlevlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (43), 537-559. https://doi.org/10.21563/sutad.510719
Süphanoğlu, Y. B., & Başok, G. Ç. (2021). Bölüm 10, Anadolu’daki beş belediye binası üzerine bir değerlendirme. Mimarlık Bilimlerinde Araştırma ve Uygulamalar-I, 249-271.
Toptaş, R. (2022). Bitlis Dârülmualîmin Mektebi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 233-253. https://doi.org/10.47130/bitlissos.1115405
Türk Dil Kurumu (TDK). (2005). Türkçe Sözlük. TDK Yayınları.
Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi Türkiye Milli Komitesi (ICOMOS). (t.y.). Amsterdam Bildirgesi, 1975. ICOMOS. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0458320001536681780.pdf (20.10.2023).
Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi Türkiye Milli Komitesi (ICOMOS). (t.y.). Carta Del Restauro, 1932. ICOMOS. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0660878001536681682.pdf (10.20.2023).
Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi Türkiye Milli Komitesi (ICOMOS). (t.y.). Geleneksel Mimari miras Tüzüğü, 1999. ICOMOS. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0464062001536913566.pdf (10.20.2023).
Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi Türkiye Milli Komitesi (ICOMOS). (t.y.). Türkiye Mimari Mirası Koruma Bildirgesi, 2013. ICOMOS. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0784192001542192602.pdf (10.20.2023).
Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi Türkiye Milli Komitesi (ICOMOS). (t.y.). Venedik Tüzüğü, 1964. ICOMOS. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0243603001536681730.pdf (10.20.2023).
Yavaşcan, E. E. (2021). Tarihi çevrede tasarım: Yeni yapı ve yeniden işlevlendirme üzerine atölye eğitimi. Modular Journal, 4(1), 1-15.
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 IDA: International Design and Art Journal
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıtır.
IDA: International Design and Art Journal açık erişimli akademik bir dergidir. Kabul edilen makalelerin tüm yayın hakları IDA: International Design and Art Journal'a devredilmiş sayılır. Makaleler başka bir yerde yayınlanamaz, kopyalanamaz ve referans göstermeden kullanılamaz.
IDA: International Design and Art Journal Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
