Yapay zekâ ve estetiğinin Van Gogh’un Yıldızlı Gece tablosu üzerinden değerlendirilmesi
Anahtar Kelimeler:
Yeni estetik- Yapay zekâ- Sanat- Tasarım- Vincent van GoghÖzet
Bu çalışmanın temel amacı, son yıllarda sanat üretiminde giderek daha etkili hale gelen yapay zekânın estetik rolünü incelemek, anlamak ve değerlendirmektir. Makale, kapsam olarak yapay zekânın sanatsal yaratım ve estetik kavramlarına odaklanmıştır. Araştırma, yapay zekânın sanatsal yaratım üzerindeki etkileri ve bu teknolojinin sanatsal estetik üzerindeki rolünü Van Gogh’un “Yıldızlı Gece” tablosu üzerinden ele almaktadır. Makalede, yöntem olarak nitel araştırma tekniklerinden betimsel analiz yöntemi ve görselleri yorumlarken kompozisyon yöntemi uygulanmıştır. Bu bağlamda, yapay zekâ ile oluşturulan altı çalışma üzerine bir inceleme ve yorumlama yapılmıştır. Görsellere ait plastik durum, kompozisyon yöntemine göre, sanat ve tasarım ilkeleri ve unsurları üzerinden ortaya konmuş ve yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, yapay zekâ ile üretilen çalışmalar, orijinal sanat çalışmalarına ait estetik bileşenlere sahiptir. Ancak yapay zekâ ile üretilen çalışmalar, geleneksel sanat çalışmalarından bazı önemli estetik farklılıklar da göstermektedir. Bu farklılıklar arasında, renk ve uygulama, isteme ait tekrar ve kendi kendini geliştirme bulunmaktadır. Yapay zekâ, geleneksel sanat çalışmalarının sınırlarını değiştiren, genişleten ya da çok belirgin olarak ortaya koyan bir estetik deneyim sunmaktadır. Sanatçıların biçimsel dilini derin öğrenme sayesinde uygulayan yapay zekânın, sanatçının duygusal ifadesini aktarma potansiyelinin sınırlı olduğu anlaşılmaktadır. Yapay zekâ ile üretilen görseller, geleneksel yaratıcı eserlere öykünmede başarılı olmakla beraber, özgün bir estetiği yarattığı görünmektedir.
Referanslar
Alpaydın, E. (2020). Yapay öğrenme: Yeni yapay zekâ. Tellekt.
Altar, C. M. (1996). Sanat felsefesi üzerine. Yapı Kredi Yayınları.
Bozkurt, N. (1995). Sanat eserinin kökeni (2. baskı). Sarmal Yayınevi.
Chiarella, S. G., Torromino, G., Gagliardi, D. M., Rossi, D., Babiloni, F., & Cartocci, G. (2022). Investigating the negative bias towards artificial intelligence: Effects of prior assignment of AI-authorship on the aesthetic appreciation of abstract paintings. Computers in Human Behavior, 137(1), 107406. https://doi.org/10.1016/j.chb.2022.107406
Crabtree, M. (2023, Ağustos). What is prompt engineering? A detailed guide. Datacamp. https://www.datacamp.com/blog/what-is-prompt-engineering-the-future-of-ai-communication (04.11.2023).
Diş Yüzer, N., Boyraz, B. (2023). Günümüz sanat müzelerinde internet kullanımı ve koleksiyonların çevrimiçi erişilebilirliğine dair bir araştırma. International Social Sciences Studies Journal, 9(115), 8613-8620. https://doi.org/10.29228/sssj.72536
Dolunay, A. (2016). Teknolojinin görsel sanatlar ve sanat eğitimine katkısı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1208-1213.
Duncum, P. (2017). İmaj analizine giriş: Karma yöntemlerin değeri üzerine. S. D. Bedir Erişti (Ed.). Görsel araştırma yöntemleri teori, uygulama ve örnek içinde (s.09-55). Pegem Akademi.
Epstein, Z., Levine, S., Rand, D. G., Rahwan, I. (2020). Yapay zeka tarafından üretilen sanattan kim övgü alıyor? Bilim, 23(9), 1-10. https://doi.org/10.1016/j.isci.2020.101515
Farago, F. (2006). Sanat. Doğu ve Batı Yayınları.
Güvemli, Z. (2007). Sanat tarihi (5. baskı). Varlık Yayınları.
Heidegger, M. (2003). Sanat eserinin kökeni. Babil Yayın.
Letsenhance. (2023, 17 Şubat). AI image guide: Learn the nuances of prompt writing in 5 minutes. Letsenhance. https://l24.im/gaQ (04.11.2023).
Lyu, Y., Wang, X., Lin, R., & Wu, J. (2022). Communication in human–AI co-creation: Perceptual analysis of paintings generated by text-to-image system. Applied Sciences, 12(22), 11312. https://doi.org/10.3390/app122211312
May, R. (1994). Yaratma cesareti (5. Basım). Metis Yayınları.
Papia, E. M., Kondi, A., & Constantoudis, V. (2023). Entropy and complexity analysis of AI-generated and human-made paintings. Chaos, Solitons & Fractals, 170, 113385. https://doi.org/10.1016/j.chaos.2023.113385
Plekhanov, G. V., & Fréville, J. (1991). Sosyalist açıdan toplum, sanat ve eleştiri. Yön Yayıncılık.
Rouquette, M. L. (2007). Yaratıcılık. Dost Yayın.
Sun, Y., Yang, C. H., Lyu, Y., & Lin, R. (2022). From pigments to pixels: A comparison of human and AI painting. Applied Sciences, 12(8), 3724. https://doi.org/10.3390/app12083724
Tansuğ, S. (1993). Resim sanatının tarihi (2. baskı). Remzi Kitabevi.
Timuçin, A. (2009). Sorularla estetik elkitabı. Bulut Yayınları.
Tunalı, I. (1983). Estetik beğeni. Say Yayınları.
Türkmenoğlu, H. (2014). Teknoloji ile sanat ilişkisi ve bir dijital sanat örneği olarak Instagram. Ulakbilge, 2(4), 87-100.
Yıldım, A., Şimşek, H. (2005) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayınları.
Zweig, S. (1949). Yaratıcılığın sırrı. Remzi Kitabevi.
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 IDA: International Design and Art Journal
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıtır.
IDA: International Design and Art Journal açık erişimli akademik bir dergidir. Kabul edilen makalelerin tüm yayın hakları IDA: International Design and Art Journal'a devredilmiş sayılır. Makaleler başka bir yerde yayınlanamaz, kopyalanamaz ve referans göstermeden kullanılamaz.
IDA: International Design and Art Journal Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
