İç mimarlık eğitiminde deneyim odaklı informel bir model önerisi olarak mimari fotoğraf
Anahtar Kelimeler:
Görsel algı- Perspektif- Mimari fotoğraf- Deneyim- Göz izlemeÖzet
İç mimarlık eğitimi, öğrencilerin temel beceriler kazanmalarının yanı sıra, günlük deneyimler ve informel öğrenme yoluyla edinilen bilgileri daha etkin kullanabilmeleri için yenilikçi yöntemlere ihtiyaç duymaktadır. Bu bağlamda, mimari fotoğraf, öğrencilerin mekânsal algılarını ve görsel becerilerini geliştirmede önemli bir araç olarak öne çıkmaktadır. Fotoğraf, öğrencilerin görsel dikkat mekanizmalarını harekete geçiren seçici bir deneyim sunmakta; alt-yukarı dikkat süreçleri, öğrencilerin çevrede dikkat çekici ve görsel olarak öne çıkan öğelere yönelmesini sağlarken, üst-aşağı dikkat süreçleri, dikkati görevle ilgili belirli özelliklere odaklayarak dikkat dağıtıcı unsurları bastırma işlevi görmektedir. Böylelikle arama davranışı hem anlık çevresel uyaranlara hem de daha geniş bağlam ve görev odaklı faktörlere dayalı olarak şekillenmektedir. Bu çalışma, öğrencilerin mekânsal özellikleri keşfetme, görsel uyaranları seçme ve yorumlama yeteneklerini artırarak onların çevreyle daha bilinçli bir ilişki kurmalarına katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Çalışmada veriler, iki farklı örneklem grubundan elde edilmiştir. Birinci örneklem grubuna kendi çektikleri fotoğraflar gösterilmiş, ikinci örneklem grubuna ise hazır fotoğraflar gösterilmiş ve göz izleme cihazı ile ölçüm yapılmıştır. Ölçümler Tobii Pro Lab Screen Based Analiz yazılımı ile analiz edilmiştir. Bulgular, informel deneyimin görsel algıda farklılık oluşturduğunu göstermiştir. Çalışmanın sonucunda, iç mimarlık eğitiminde fotoğraf çekme deneyiminin, öğrencilerin görsel algılarını geliştirmelerine ve mekân tasarımında daha bilinçli bir yaklaşım geliştirmelerine katkı sağlayabileceğine dair bir model geliştirilmiştir.
Referanslar
Bostancı, B., Akbulak, B. & Yalçın, A. E. (2016). Müziğin forma dönüşümü: Mimarlık temel tasarım eğitimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (İpekyolu Özel Sayısı), 2196-2207.
Carrasco, M. (2011). Visual attention: The past 25 years. Vision Research, 51(13), 1484-1525. https://doi.org/10.1016/j.visres.2011.04.012
Chen, K., Choi, H.J., & Bren, D. (2008). Visual attention and eye movements. https://ics.uci.edu/~majumder/vispercep/paper08/visualattention.pdf (02.11.2024).
Chen, X. & Zelinsky, G. J. (2006). Real-world visual search is dominated by top-down guidance. Vision Research, 46(24), 4118-4133. https://doi.org/10.1016/j.visres.2006.08.008
Chuang, H.-C., Tseng, H.-Y., & Tang, D.-L. (2023). An eye tracking study of the application of gestalt theory in photography. Journal of Eye Movement Research, 16(1),1-15. https://doi.org/10.16910/jemr.16.1.5
Ciravoğlu, A. (2003). Mimari tasarım eğitiminde formel ve enformel çalışmalar üzerine. Yapı Dergisi. http://www.yapi.com.tr/haberler/mimari-tasarim-egitiminde-formel-ve-enformel-calismalar-uzerine_61061.html (25.03.2024).
Connor, C. E., Egeth, H. E., & Yantis, S. (2004). Visual attention: Bottom-up versus top-down. Current Biology, 14(19), R850-R852. https://doi.org/10.1016/j.cub.2004.09.041
De la Fuente Suárez, L. A. (2020). Subjective experience and visual attention to a historic building: A real-world eye-tracking study. Frontiers of Architectural Research, 9, 774-804. https://doi.org/10.1016/j.foar.2020.07.006
Detail. (2024). Architekten haben eine andere Raumwahrnehmung. Detail. https://www.detail.de/de_de/architekten-haben-eine-andere-raumwahrnehmung-30691 (03.12.2023).
Dewey, J. (2021). Deneyim ve eğitim (S. Akıllı, Çev.) ODTÜ Yayıncılık.
Dinçeli, D. (2020). Görsel düşünme ve algı. İdil Dergisi, 67, 545-552. https://doi.org/10.7816/idil-09-67-11.
Düzgün Bekdaş, H., Yıldız, S., (2018). Tasarım ve sanat arakesitinde kavramsal düşünme: Enformel eğitim çalışmaları (2009–2015). Megaron, 13(2), 324-333. https://doi.org/10.5505/MEGARON.2018.26818
Ergand, Ç. (2012). Mimari fotoğraf nasıl çekilir. Magzter. https://www.magzter.com/?gclid=CjwKCAjwqvyFBhB7EiwAER786QNRPecBU760NKY2gcGdw4n3fQgPL8-l_Aq7glReCq03ZDelqn90ghoCXV8QAvD_BwE (02.11.2024).
Gibson, J. J. (1968). The senses considered as perceptual systems. George Allen & Unwin Ltd.
Gözütok, M. (2018), Descartes’in görme kuramı. Felsefe Arkivi, 48, 1-20.
Groner, R. & Groner, M. T. (1989). Attention and eye movement control: An overview. European Archives of Psychiatry and Neurological Sciences, 239(1), 9-16. https://doi.org/10.1007/BF01739737
Jarodzka, H., Skuballa, I. & Gruber, H. (2021). Eye-tracking in educational practice: Investigating visual perception underlying teaching and learning in the classroom. Educational Psychology Review, 33(1), 1-10. https://doi.org/10.1007/s10648-020-09565-7
Kurzhals, K., Fisher, B., Burch, M. & Weiskopf, D. (2014). Evaluating visual analytics with eye tracking. BELIV '14: Proceedings of the Fifth Workshop on Beyond Time and Errors: Novel Evaluation Methods for Visualization, 61-69. https://doi.org/10.1145/2669557.2669560
Öztürk, M. (2008). John Dewey’in eğitim felsefesi [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi].
Lai, M.-L., Tsai, M.-J., Yang, F.-Y., Hsu, C.-Y., Liu, T.-C., Lee, S. W.-Y., … Tsai, C.-C. (2013). A review of using eye-tracking technology in exploring learning from 2000 to 2012. Educational Research Review, 10, 90-115. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2013.10.001
Panofsky, E. (2021). Perspektif simgesel bir biçim (Y. Tükel Kılıç, Çev.). Metis Yayınevi.
Poole, A., Ball, L. J. (2006). Eye tracking in HCI and usability research: Current status and future prospects. http://www.alexpoole.info/blog/wp-content/uploads/2010/02/PooleBall-EyeTracking.pdf (02.11.2024).
Ruiz-Primo, M. A., & Furtak, E. M. (2007). Exploring teachers’ informal formative assessment practices and students’ understanding in the context of scientific inquiry. Journal of Research in Science Teaching, 44(1), 57-84. https://doi.org/10.1002/tea.20163
Suler, J. Zakia & Richard, D. (2018). Görme biçimi olarak fotoğraf (T. Ayteş, Çev.). The Kitap Yayınları.
Tatler, B. W., Wade, N. J., Kwan, H., Findlay, J. M., & Velichkovsky, B. M. (2010). Yarbus, eye movements, and vision. i-Perception, 1(1), 7-27. https://doi.org/10.1068/i0382
Yarbus, A. L. (1967). Eye movements and vision. Plenum Press.
Yıldırım, E. (2009). Foto-mekân, foto-hikâye, foto-duvar: Le Corbusier mimarlığı ve onun fotografik temsili [Yayımlanmış Yüksek Lisan Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 IDA: International Design and Art Journal
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıtır.
IDA: International Design and Art Journal açık erişimli akademik bir dergidir. Kabul edilen makalelerin tüm yayın hakları IDA: International Design and Art Journal'a devredilmiş sayılır. Makaleler başka bir yerde yayınlanamaz, kopyalanamaz ve referans göstermeden kullanılamaz.
IDA: International Design and Art Journal Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
