Karabük ili Ovacık ilçesi Dudaş köyündeki yapıların geleneksel malzeme kullanımı ve yapım tekniği açısından değerlendirilmesi

Özet

Çok eski dönemlerden beri yerleşim alanı olarak kullanılan Karabük ilinin Ovacık ilçesi, -başta ekonomik nedenler olmak üzere- farklı sebeplerle günden güne göç veren bir yerleşim yeridir. Ovacık, geleneksel mimarlık dokusunu neredeyse hiç bozulmadan koruyabilen nadir yerleşim alanlarından biri olmasına rağmen, bu yönüyle ön plana çıkamamıştır. 2019 yılına kadar ilçeyi ve köylerini kırsal mimarlık açısından konu eden herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışma kapsamında, Dudaş köyündeki geleneksel yapılarda kullanılan yapı malzemeleri ile yapım tekniklerinin tespit edilmesi için köyü meydana getiren 12 mahallede, yerinde incelemeler yapılmıştır. Ayrıca, bölgede geleneksel yöntemlerle konut inşa eden ustalardan, halen hayatta olanlarla yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Dudaş köyünde; ahşap ve taşın en çok tercih edilen yapı malzemeleri olduğu görülmektedir. Yapıların taşıyıcı sistemini ya kâgir yığma sistem ya da ahşap iskelet veya ahşap yığma sistem (çantı) oluşturmaktadır. Bazı örneklerde ise karma yapım sisteminin kullanıldığı görülmektedir. Geleneksel konutların taşıyıcı sisteminde ve iç mekân elemanlarında sıklıkla ahşap kullanılmıştır. Taş ise, yapı temellerinde, bahçe duvarlarında ve ahşap iskeletin aralarındaki boşlukların doldurulmasında tercih edilmiştir. Çalışma alanında rastlanılan diğer geleneksel yapı malzemeleri, kerpiç ve harman tuğlasıdır. Dudaş köyünde yer alan geleneksel yapıların yapım sistemine bakıldığında, zemin kat duvarlarının genellikle moloz ve kaba yonu taş kullanılarak yığma tekniğinde örüldüğü, üst katların ise ahşap karkas arası hımış olarak inşa edildiği görülmektedir. Bu çalışma; Dudaş köyünde bulunan ve önemli yöresel mimarlık örnekleri barındıran, bir bölümü zamanla yok olmuş, günümüze ulaşanların da hızla yok olmaya devam ettiği geleneksel yapıların, malzeme ve yapım tekniklerinin kayıt altına alınarak belgelenmesi açısından önem arz etmektedir.